Nội dung
1. Giới thiệu LaTeX
2. Ưu và nhược điểm của LaTeX
a. Ưu điểm
b. Nhược điểm
3. Các công cụ cần để tạo các tài liệu điện tử theo chuẩn LaTeX
a. Trình biên dịch
b. Trình soạn thảo
c. Trình hiển thị
d. Tiếng Việt
e. MiKTeX
4. Cài đặt MiKTeX
a. Cài đặt.
b. Thiết lập bộ gõ tiếng Việt cho MiKTeX
5. Một số lỗi thường gặp khi cài đặt và sử dụng LaTeX
1. Giới thiệu về Latex
LaTeX là một phần mềm trình bày văn bản điện tử chuyên nghiệp, cho chất
lượng bản in cực cao. Nó được rất nhiều tổ chức học thuật trong các
ngành khoa học nói chung, đặc biệt là các ngành khoa học tự nhiên trên
thế giới đề xuất sử dụng.
LaTeX được bắt nguồn từ TeX. TeX là một hệ thống sắp chữ được tạo ra bởi Donal Knuth vào năm 1978 cho môi trường khoa học hàn lâm nhằm tạo ra các tài liệu điện tử đẹp, có tính chuẩn hóa cao.
LaTeX được Leslie Lamport phát triển dựa trên định dạng của TeX, bằng việc chú trọng vào cấu trúc cho văn bản kết hợp với sự trình bày tỉ mẩn của TeX.
2. Ưu và nhược điểm của LaTeX
a. Ưu điểm
Là phần mềm miễn phí, chạy được trên hầu hết các hệ điều hành: Windows, Mac, Unix và các hệ điều hành dựa trên nhân Linux.
Việc soạn thảo công thức trong các ngành khoa học kỹ thuật được hỗ trợ một cách tối đa và dễ dàng.
Chế bản điện tử của tài liệu từ Latex đẹp, chuyên nghiệp hơn các dạng tài liệu được chế bản bằng các phần mềm khác. Tài liệu Latex có kích thước rất bé, đọc được trên nhiều hệ điều hành với định dạng không bị thay đổi.
b. Nhược điểm
Khi mới bắt đầu sử dụng, người dùng thường cảm thấy khó khăn khi phải nhớ cú pháp của nhiều lệnh.
Không nhìn thấy được chế bản cuối cùng khi đang gõ nội dung.
Cài đặt gói chương trình hỗ trợ tương đối rắc rối.
3. Các công cụ cần để tạo các tài liệu điện tử theo chuẩn LaTeX
Để có thể tạo ra các tài liệu theo chuẩn LaTeX, người dùng cần một số công cụ và tiện ích dưới đây.
a. Trình biên dịch
Đây là phần sẽ giúp chúng ta biên dịch tập tin mã nguồn để tạo ra văn bản cuối cùng. Nếu sử dụng PC hoạt động trên hệ điều hành là Windows, người dùng có thể cài đặt chương trình MiKTeX hỗ trợ việc biên dịch.
b. Trình soạn thảo
Đây là một chương trình dùng để soạn thảo mã nguồn cho văn bản. Nó có sự liên kết với trình biên dịch. Bản thân chương trình MiKTeX có tích hợp luôn trình soạn thảo là TeXworks. Tuy nhiên có nhiều trình soạn thảo có tính chuyên nghiệp cao hơn như TeXnicCenter.
c. Trình hiển thị tài liệu đã được dịch
Mã nguồn được dịch sẽ tạo ra văn bản có dạng *.pdf , *.ps, *.dvi
Văn bản dạng *.pdf dùng FoxitReader hoặc Acrobat Reader
Văn bản dạng *.ps dùng Ghost Script
Văn bản dạng *.dvi dùng Yet Another Previewer
d. Gói tiếng Việt
Để tạo ra các văn bản tiếng Việt bằng LaTeX, chúng ta phải sử dụng các gói hỗ trợ font tiếng Việt dành cho LaTeX. Gói tiếng Việt phổ biến hiện nay là VnTeX, có thể tải ở đây
e. MiKTeX
Đây là một phần mềm tích hợp sẵn trình soạn thảo, trình biên dịch và trình hiển thị. MiKTeX chạy trên Windows và được sử dụng khá rộng rãi. Tải ở đây.
4. Cài đặt LaTeX
Để tạo ra các chế bản điện tử theo chuẩn của LaTeX, người dùng cần tải các tiện ích ở mục d, e đã nói ở trên về máy tính cá nhân. Tất cả các công cụ, tiện ích đó nên cài ngang hàng nhau về mặt cấu trúc thư mục và chung thư mục gốc C:/Program Files.
a. Cài đặt các chương trình
- MiKTeX, nên cài ở chế độ for all user
- Tạo thư mục VnTeX trong C:/Program Files và giải nén gói VnTeX ở mục 3.d vào.
- Nếu muốn sử dụng trình soạn thảo chuyên nghiệp hơn TeXworks tích hợp sẵn trên MiKTeX bạn có thể cài TeXnicCenter.
b. Thiết lập Unicode tiếng Việt cho MiKTeX
+ Windows 7
Start / All Programs / MiKTeX 2.9 / Maintenance(Admin) / Settings(Admin) xuất hiện hộp thoại MiKTeX Options(Admin)
- Chọn tab Roots / Add trỏ vào thư mục VnTeX trong C:/Program Files Apply / OK
- Chọn tab General, chọn Refresh FNDB, đợi đến khi hoàn thành bấm OK
+Windows 10
Start/ MiKTex 2.9/ MikTeX Console/ xuất hiện bảng điều khiển, chọn mục Restart as administrator. Sau khi khởi động lại, bảng điều khiển Console xuất hiện, chọn Setting, chọn tab Directories và bấm vào dấu + để thêm đường dẫn tới thư mục VnTeX ở mục 4.a
5. Một số lỗi gặp khi cài đặt và sử dụng MiKTeX
a. Lỗi Windows API error 5: Access denied
initexmf.exe: Windows API error 5: Access is denied.
initexmf.exe: Data: C:\
texify.exe: The operation failed for some reason.
texify.exe: Data: C:\Program Files\MiKTeX 2.9\miktex\bin\initexmf.exe
Lỗi này do bạn không đủ quyền truy cập vào thư mục MiKTeX 2.9 nằm trong Program Files. Để khắc phục bạn phải cấp full quyền truy cập thư mục này như sau:
Vào Program Files, kích chuột phải vào thư mục MiKTeX 2.9 chọn Properties / Security Tab / Edit chọn người dùng từ danh sách xuất hiện và tích chọn tất cả mục Allow.
Nếu không đủ, kích tiếp vào mục Advanced trong tap Security, cửa sổ Advanced Security Settings và chọn tab Auditing / Continue / Add và gõ Users vào dưới Enter the object names to select và Ok. Khởi động lại máy tính để cập nhật trạng thái mới của thư mục MiKTeX 2.9
b. Lỗi !pdfTeX error: pdflatex (file XXXX): Font XXX at 720 not found ==> Fatal error occurred, no output PDF file produced
Khắc phục(bỏ qua) bằng cách chạy các lệnh sau trong cmd ( administrator)
updmap --admin
initexmf --admin --mkmaps
initexmf --mkmaps.
(còn nữa)
